Zbawienne działanie na organizm substancji czynnych zawartych w roślinach ma zastosowanie nie tylko w diecie, ale również w kosmetyce. Dlatego też rośliny są popularnym składnikiem wielu kosmetyków pielęgnujących skórę.
1. Oleje
Oleje składające się z nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych są głównym składnikiem błon biologicznych komórek naszego ciała, przez co są nieodzownym elementem, którego wymaga skóra podczas odbudowy i regeneracji. W użytku zewnętrznym działają na skórę ochronnie, izolując jej głębiej położone warstwy przed utratą wody i suchością.
Popularnym olejem jest olej rycynowy (inaczej rącznikowy), pozyskiwany z nasion rącznika pospolitego. Kosmetyki z zawartością oleju rycynowego stosowane są z powodzeniem na włosy, brwi czy paznokcie powodując ich szybszy wzrost oraz przyciemnienie (w przypadku włosów i brwi) i wzmocnienie. Olej ten ma ponadto działanie przeciwgrzybicze, przez co jest składnikiem substancji o nazwie mikonazol, wykorzystywanej właśnie w celu eliminacji grzybic. Olej rycynowy ma także działanie przeciwowrzodzeniowe, jest m.in. składnikiem używanego w tym celu balsamu peruwiańskiego(1).
Olej arganowy otrzymywany jest z nasion arganii żelaznej, rosnącej jedynie w południowym Maroku oraz południowej Hiszpanii. W kosmetyce stosowany jest w zapobieganiu suchości skóry, regeneruje także naskórek, ma właściwości przeciwzapalne i zabezpieczające skórę po opalaniu. Dzięki swoim właściwościom jest polecany i bezpieczny dla osób zmagających się z łuszczycą czy egzemą.
2. Witaminy
Witaminy, głównie kojarzone jako składnik naszego pożywienia, są również składnikiem licznych kosmetyków.
Dużą popularnością cieszy się witamina A (retinol), będąca składnikiem licznych maści, kremów, serum do włosów czy skóry. Zawierają ją jarmuż, dynia czy marchew. Zapewnia szybszą regenerację uszkodzonego naskórka, sprawia też, że skóra staje się gładsza i miękka. Hamuje procesy starzenia się skóry, przez co opóźnia powstawanie zmarszczek, również wygładza już te istniejące. Poprawia i wyrównuje koloryt skóry oraz zwiększa jej nawilżenie.
Łącznie z witaminą A w kosmetykach występuje nierzadko witamina E, nazywana witaminą młodości. Znaleźć ją można m.in. w nasionach słonecznika, awokado, migdałach i orzechach laskowych. Jest jednym z najlepszych antyoksydantów, wykazuje zbawienny wpływ na skórę przez neutralizację wolnych rodników. Jedna z najaktywniejszych form witaminy E — α-tokoferol — ma zdolność przenikania do błony komórkowej naskórka i wbudowywanie się w nią. Zapewnia to odbudowę i poprawienie stanu skóry.
3. Antybiotyki
Antybiotyki, stosowane zarówno w medycynie, jak i w kosmetyce, mają działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Te pochodzenia roślinnego pozyskiwane są z np. z łopianu większego i babki lancetowatej.
Substancje antybakteryjne znajdujące się w łopianie większym, zapobiegają trądzikowi i pomagają w regeneracji skóry zmagającej się z tym problemem. Łopian znajduje zastosowanie także w pielęgnacji włosów, jest częstym składnikiem szamponów, odżywek i balsamów. Zapobiega wypadaniu włosów i łupieżowi, działa pobudzająco na cebulki włosów, stymulując ich wzrost.
Babka lancetowata, podobnie jak łopian, ze względu na swoje właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze, wykorzystywana jest w produkcji kosmetyków przeznaczonych dla osób ze skórą trądzikową, wspomagając kurację. Zapobiega namnażaniu się bakterii na powierzchni skóry, przez co nie wzmaga się również charakterystyczna dla trądziku produkcja sebum.
4. Polifenole
Polifenole to związki z grupy fenoli, antyoksydanty (przeciwutleniacze), zawarte w wielu roślinach — m.in. w zielonej herbacie, ryżu, cytrusach czy owsie. Zapobiegają powstawaniu wolnych rodników, co skutkuje ochroną DNA komórek skóry. Warunkują przez to działanie przeciwstarzeniowe. Wspomagają odbudowę skóry, rozjaśniają przebarwienia i niwelują występujące stany zapalne. Hamują rozwój grzybów i bakterii na powierzchni skóry, zapobiegając występowaniu stanów zapalnych.
Katechiny — polifenole będące składnikiem zielonej herbaty — działają silnie antyoksydacyjnie i wykorzystywane z tego powodu w kosmetykach pielęgnujących skórę. Wykazują ponadto działanie przeciwzapalne, zapobiegając tym samym powstawanie procesów zapalnych na powierzchni naskórka i skóry właściwej (2).
Kwas felurowy, występujący m.in. w ziarnach kawy, ryżu, pszenicy i owsie, jest pochodną kwasu cynamonowego. Oprócz działań podobnych do katechin, wzmaga syntezę elastyny i kolagenu (składników budulcowych skóry) i rozjaśnia przebarwienia. Ma działanie bezpieczne dla osób ze skórą naczynkową i trądzikiem różowatym i jest z powodzeniem stosowany w kosmetykach przeznaczonych do specjalistycznych pielęgnacji.
5. Alkaloidy
Alkaloidy są grupą związków organicznych, obejmującą szeroki zakres substancji chemicznych. Należą do nich m.in. znane niekoniecznie z kosmetologii morfina, kodeina lub nikotyna. Alkaloidem jest również kofeina, znajdująca się w ziarnach kawy, a także innych surowcach roślinnych, szeroko wykorzystywana w kosmetykach.
Kofeina wykazuje działanie ujędrniające skórę i poprawiające ukrwienie naczyń włosowatych, dzięki czemu warunkuje spalanie tkanki tłuszczowej i działanie antycellulitowe. Działa też bezpośrednio na komórki tłuszczowe. Ze względu na pobudzanie mikrokrążenia jest stosowana w kosmetykach niwelujących opuchliznę pod oczami.
Substancje czynne — która z nich jest dla Ciebie?
Bogactwo roślinnych substancji czynnych w kosmetyce sprawia, że z drogeryjnych półek możemy wybrać produkt świetnie dostosowany do potrzeb naszej skóry. Oleje, witaminy, antybiotyki, polifenole i alkaloidy zawarte w kosmetykach, odpowiednio dobrane, z pewnością poprawią stan skóry i zapewnią jej młody i promienny wygląd.
Absolwentka Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Interesuje się psychologią i rozwojem osobistym. Poszukuje eliksiru wiecznej młodości.
